Hucüm Tedavi Terapisi
HÜCUM TEDAVİSİ
Psikoterapi ve kombine terapi grubuna rastgele örneklem yöntemi ile alinan hastalara psikoterapi uygulamasi baslandi. Hastalarin ilk fizik ve psikiyatrik muayenesi yapildiktan sonra, hastalarla tedavi plani ile ilgili görüsme yapildi. Tedavi planini kabul ettiklerine ve programa devam edeceklerine dair karsilikli söz verilip, imzalari alindi. Tedavi plani on günlük hücum tedavisi ve idame tedavisi olarak iki gruba ayrildi. Hücum tedavisi günlük iki kez 60 dakikalik görüsmeleri içeriyordu. Bu görüsmelerin yarisi sabah, yarisi ögleden sonra uygulandi. Hücum tedavisinin ve idame tedavisinin uygulandigi mekan özel olarak hazirlandi. Psikoterapi odasi ses geçirme yönünden izole edildi. Yan odalardan içeri ses girmesi ve disari ses çikmasi önlendi. Hastanin kendini psikoterapi odasinda güven ve emniyet içinde hissetmesi saglandi. Psikoterapi odasinda üç koltuk, kütüphane, video kamere, kayit cihazi, televizyon, kaset çalar mevcuttu. Psikoterapi odasi zaman zaman isiktan da izole ediliyor ve karanlik veya los bir ortam saglaniyordu. Aydinlatma uygun sekilde yapilmis ve istendiginde isigin siddetini degistirebilen cihazlarla donatilmisti. Imajinasyon ve Hipnotik Trans çalismalari yapildiginda, hastanin oturdugu koltuk, elektrikli kumanda ile yatirilmakta ve hasta yatar vaziyete geçmekteydi. Hücum tedavisine baslandigi gün hastanin tüm tedavisi video kamera ile VHS video kasetlere kaydedildi. Daha sonra, idame tedavisi de video kayitlara alindi. On günlük hücum tedavisinin içeriginde davranisçi, bilissel(kognitif) ve içgörü yönelimli (Insight oriented) psikoterapi yaklasimlari mevcuttu. Bu açidan elastik ve eklektik bir uygulama yapildi. Fobik ve kompulsif hastalara davranisçi teknikler, panik ve anksiyeteli hastalara bilissel teknikler agirlikli olarak uygulanirken, dinamik formülasyona uygunluk arzeden hastalarda içgörü yönelimli bir terapi yaklasimi agirlikla uygulandi. Hücum tedavisi süresince; teknik olarak interpersonel görüsme, imajinasyon, serbest çagrisim, fikra aktarma, katatimik rüya görüntülemesi, hipnotik trans, rüya analizleri, günlük yazma ve yorumlanmasi uygulandi. Hücum tedavisi içerisinde hastalara tedavi rasyoneli aktarilmakta, tedavileri ile ilgili teknikler ögretilmekte ve sorunlar karsisinda nasil davranabilecegi, düsünebilecegi ve yorumlayabilecegi ile ilgili beceriler kazandirilmaktadir. Hucum tedavisinde uygulanan davranisçi teknikler. Davranis Hedefleri Hastanin degistirmek istedigi belirli davranislar. Örnekler: egzersiz, kontrol etme, el yikama ve ödev yapma dakikalari Yüzlestirme: Korkulan bir uyarici ile yüzlesme. Örnek: Obsesif-kompulsif hastaya elleri kirli suya sokulduktan sonra el yikamadan uzak durmasi istenir. Cevap/Uyarici hiyerarsisi: Yüzlesmede kullanilmak üzere en çok korkulandan en az korkulana tepki ve davranislara dogru giden bir liste. Örnek: Hasta ve terapist, hastanin korktugu durum ve davranislari en azdan en çok korkulana dogru listeler. Asansörden korkan hasta için "asansörü düsünme" en az olurken, "Çok yüksek bir binanin tepesine çikan asansöre binme" en çok olur. Modelleme: Terapist istenilen tepkiyi kendi gösterir. Örnek: Terapist seansta uygun güçlü bir tepkiyi hastanin taklit etmesi için gösterir. Taklit: Hasta terapistin tepkisini kopyalar. Örnek: Hasta diger kiside gözledigi davranisi kopyalar ve uygular. Davranis provasi: Hasta terapi disinda uygulayacagi davranisi yapar. Örnek: Hastaya seansta patronuyla nasil yüzlesecegini gösterir. Rahatlama Egitimi: Ardarda, degisik kas gruplarini, rahatlatma görüntülerini hayalleyerek, agir nefes alarak rahatlama. Örnek: Terapist hastaya degisik kas gruplarini gittikçe gerip ve rahatlatacak, sonunda da bir rahatlama görüntüsüyle bitirecek sekilde rehberlik eder. Aktivite Programi: Aktiviteleri gün içinde zevk, yeterlilik, endise, üzüntü, korku ve diger hisler ve duygular seklinde siralayarak uygular. Örnek: Hasta saatlik bir programla ruh hallerini ve aktivitelerini belirler. Dereceli Görevler: Zevk ve yeterlilik yaratacak davranislari planlama ve uygulama. Genellikle bu davranislar terapistin ve hastanin belirledigi bir ödül menüsünden seçilir. Örnek: Hasta depresyona girmeden evvel mesgul oldugu davranislari listeler ve bu aktiviteleri en az zordan en çok zora dogru yapmak için belirler. Kendine güven Egitimi: Nasil zevk ve öz-saygi yaratacak isteklerde bulunulacaginin ögretimi. Örnek: Terapist hastaya bir diger kisinin davranislarinda degisiklik yaratacak isteklerde nasil bulunulacagini ögretir. Sonra hasta seans disinda güvenli tepkileri uygular. Iletisim Egitimi: Baskalariyla konusurken BEN cümlelerinin nasil kullanilacaginin egitimi. Örnek: Terapist hastaya suçlayici olmayan BEN cümlelerini ve hastanin tercih ettigi dogrultudaki cümleleri ögretir. Aktif Dinleme Egitimi: Arastirma, tekrarlama, empati yapma ve geçerli kilma egitimi. Örnek: Hasta digerlerinin duygulari, düsünceleri (arastirma) hakkinda daha fazla bilgiyi istemeyi, "sen….diyorsun" seklinde, duydugunu tekrarlamayi, karsisindakinin duygularini, "sen kizginsin çünkü…" seklinde belirtmeyi ve karsisindakinin dediklerinde bir dogruluk payi bulmayi "sen …diyorsun, çünkü…." demeyi ögrenir. Kendini Ödüllendirme: Istenilen davranislari artirmak için kendini methetme ve güçlendirme. Örnek: Hasta kendini bazi somut, olumlu seylerle (yiyecek, filim, hediye ya da iyi bir davranis) ya da olumlu cümlelerle "denedigim için kendimle gurur duyuyorum" seklinde ödüllendirebilir Hucum tedavisinde uygulanan bilissel (Kognitif) teknikler. Olumsuz düsünceleri belirleme: Hasta depresyon, endise ve sinirle ilgili düsünceleri belirler. Örnek: Hasta ne düsündügünde kendini daha kötü hissettegini bulabilir. "Basaramayacagimi düsündügümde endise duyuyorum." Düsüncedeki inancin ve düsünceye bagli duygularin derecesini degerlendirmek: Hasta negatif düsüncelerini (Ör. :üzgün, sinirli, hayal kirikligina ugramis,) belirleyince hangi düsünce ile hangi duygunun birbirine bagli oldugunu anlar. Sonra 0'dan 100'e kadar ne kadar "üzgün" oldugunu ve negatif düsüncesine ne kadar inandigini dereceler. Örnek: Ben , "Beni sevecek kimseyi bulamayacagim" düsüncesine %85 derecesinde üzülüyorum ve buna %90 inaniyorum. Negatif Düsünceyi Sininflandirma: Hasta düsünceyi, düsünceyle bilertilen düsünme bozukluguyla siniflandirir. Yani algilamadaki sistematik hatalarini farkeder.Bu hatalar; keyfi çikarsama, falcilik yapma, düsünce okuma, yanlis niteleme, kötüye yorma, özellestirme, ya hep ya hiç seklinde düsünme, abartama, bireysellistirme, küçümseme, olumlulara inanmama ve genellleme olabilir. Eger düsünce dogru ise bu ne demek?(Düsey inis): Terapist sorar, "Eger düsüncen dogruysa bu sana ne ifade ediyor? Bu niçin bir problem? Ne olur " Bu sorular her bir sorunun cevabi için sorulur. Örnek: "Eger partide reddedilirsen, bunun senin için çekici olmadigin anlamina geldigini söyledin. Eger çekici olmazsan ne olur? Altta Yatan Düsünce Nedir?: Terapist hastanin altta yatan kurallarini inceler. Örnegin, hastanin "eger-o zaman" ve "yapmaliyim" cümlelerini. Örnegin, "Eger biri beni sevmezse, bu sevilecek biri degilim demektir." Düsüncenin maliyeti ve kari nedir?: Tepapist hastadan düsüncenin tüm avantaj ve dezavantajlarini listelemesini ve avantajlar ile dezavantajlar arasini yüz puana bölmesini ister. Bu hastanin düsünceyi degistirmek için motivasyonuna yönelir. Delil nedir? Hasta düsüncesini destekleyen delilleri listeler. Deliller ne kadar agirliklidir? Delillerin niteligi nedir.? Olayi Perspektife (Yelpazeye) oturtmak: Hastadan olayi 0'dan 100'e kadarlik yelpazede incelemesi istenir. Eger olay gerçeklesirse ne olur. Ardindan daha kötü ya da iyi ne olabilir. Eger olay gerçeklesirse hala ne yapilabilir.? Çifte-standart: Terapist hastaya "Bu standardi baskalari için de uygularmisiniz? Neden, Neden Degil?", diye sorar. Düsünce Hakkinda Konusma: Terapist ve hasta, negatif düsünce aleyhinde söz alacak sekilde rol alirlar. Roller degisebilir. Bölgesel Analiz: Hasta dogrulanmamis sonuçlara mi variyordur? Örnegin: "Eger sinavda basarili olamazsam, ben kendim bir basarisizim." Alternatif bir Açiklama Var mi?: Hastadan pek çok alternatif sebebi ve sonucu, özellikle daha az negatif alternatifi incelemesi istenir. Çözülecek bir problem var mi? Hasta düsüncesine bir problem çözüçü olarak yaklasiyor mu? Problem nedir? Amaç ne olacaktir? Hangi kaynaklar, bilgiler, beceriler ve hareketler ile ilgilidir.? Hasta problemi çözmek için ne gibi planlar düsünebilir? Kabul: Hastanin fikse etmek ya da kavga etmekten çok, kabul etmeyi ögrenecegi bir gerçek var midir?
Psikoterapi ve kombine terapi grubuna rastgele örneklem yöntemi ile alinan hastalara psikoterapi uygulamasi baslandi. Hastalarin ilk fizik ve psikiyatrik muayenesi yapildiktan sonra, hastalarla tedavi plani ile ilgili görüsme yapildi. Tedavi planini kabul ettiklerine ve programa devam edeceklerine dair karsilikli söz verilip, imzalari alindi.